سرطان همچنان یکی از چالش‌های بزرگ حوزه سلامت در جهان است. تشخیص زودهنگام سرطان می‌تواند شانس درمان موفقیت‌آمیز را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوین در تشخیص مولکولی و زیست‌فناوری پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین این دستاوردها، تست خون چندسرطانی (Multi-Cancer Early Detection: MCED) است که امکان شناسایی سرطان را حتی تا سه سال پیش از بروز علائم بالینی فراهم می‌کند. در ادامه ی این مقاله از سایت آزمایشگاه رادمان فردیس همراه ما باشید. تست MCED چیست؟ MCED یک روش پیشرفته تشخیصی است که با استفاده از آنالیز DNA آزاد توموری (cfDNA) در خون، قادر است وجود تغییرات ژنتیکی مرتبط با سرطان را شناسایی کند. این تست برخلاف روش‌های سنتی که معمولاً پس از بروز علائم به کار می‌روند، به عنوان ابزاری برای غربالگری زودهنگام سرطان طراحی شده است. نحوه عملکرد تست MCED جمع‌آوری نمونه خون: از بیمار تنها یک لوله خون گرفته می‌شود. استخراج cfDNA: DNA آزاد شده از سلول‌های سرطانی در خون جداسازی می‌شود. توالی‌یابی پیشرفته: با تکنیک‌های حساس توالی‌یابی نسل جدید (NGS)، تغییرات ژنتیکی بررسی می‌شوند. تحلیل داده‌ها با هوش مصنوعی: الگوریتم‌های یادگیری ماشینی الگوهای مرتبط با سرطان را شناسایی کرده و نوع احتمالی سرطان را مشخص می‌کنند. یافته‌های بالینی اخیر مطالعات دانشگاه جانز هاپکینز نشان داده‌اند که تست MCED توانسته در برخی بیماران، وجود DNA سرطانی را تا سه سال پیش از تشخیص قطعی بالینی شناسایی کند. در یک مطالعه روی ۵۲ داوطلب: از ۲۶ نفری که بعدها دچار سرطان شدند، در ۸ نفر تست MCED مثبت بود. این موضوع نشان می‌دهد که تست پتانسیل بالایی در تشخیص زودهنگام دارد، هرچند هنوز به دقت ۱۰۰٪ نرسیده است. مزایای تست MCED تشخیص زودهنگام: افزایش شانس درمان موفق. غیرتهاجمی بودن: تنها با یک نمونه خون انجام می‌شود. پوشش چند نوع سرطان: برخلاف غربالگری‌های تک‌سرطانی مثل ماموگرافی یا کولونوسکوپی، این تست قادر است انواع مختلف سرطان را شناسایی کند. کاهش هزینه‌های درمان: تشخیص در مراحل اولیه باعث کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود. محدودیت‌ها و چالش‌ها هنوز تایید نهایی FDA را دریافت نکرده است. حساسیت و ویژگی تست نیاز به بهبود دارد تا از نتایج مثبت یا منفی کاذب جلوگیری شود. هزینه بالای تکنیک‌های توالی‌یابی می‌تواند مانعی برای دسترسی عمومی باشد. آینده تست MCED پیش‌بینی می‌شود که با پیشرفت بیشتر در فناوری توالی‌یابی، کاهش هزینه‌ها و توسعه الگوریتم‌های دقیق‌تر، تست MCED به یکی از ابزارهای اصلی غربالگری سرطان در سطح جهانی تبدیل شود. استفاده از این روش می‌تواند تحولی بزرگ در پزشکی شخصی (Personalized Medicine) و بهبود سلامت عمومی ایجاد کند. نتیجه‌گیری تست خون چندسرطانی (MCED) یکی از نوآورانه‌ترین دستاوردهای پزشکی در سال‌های اخیر است که می‌تواند مسیر تشخیص و درمان سرطان را دگرگون کند. با توجه به پتانسیل بالای این روش در تشخیص زودهنگام و غیرتهاجمی بودن آن، انتظار می‌رود در آینده نزدیک به عنوان یک ابزار کلیدی در غربالگری سرطان وارد حوزه بالین شود.
