دوران بارداری یکی از حساسترین دورههای زندگی هر مادر است و سلامت مادر و جنین در این دوران ارتباط مستقیمی با وضعیت قند خون دارد. در این مقاله از سایت آزمایشگاه رادمان فردیس به بررسی محدوده طبیعی قند خون در دوران بارداری، آزمایشهای لازم، دلایل بالا رفتن قند، روشهای کنترل و خطرات افزایش آن میپردازیم. 🔹 محدوده طبیعی قند خون در دوران بارداری سطح قند خون در زنان باردار باید نسبت به افراد غیر باردار پایینتر باشد تا از بروز عوارض برای مادر و جنین پیشگیری شود. بهطور کلی، مقادیر طبیعی قند خون در بارداری به شرح زیر است: وضعیت محدوده طبیعی قند خون (mg/dL) ناشتا کمتر از 95 1 ساعت بعد از غذا کمتر از 140 2 ساعت بعد از غذا کمتر از 120 اگر مقدار قند خون از این حدود بالاتر باشد، احتمال دیابت بارداری (Gestational Diabetes) وجود دارد. 🔹 دلایل بالا رفتن قند خون در دوران بارداری در دوران بارداری، جفت (پلاسنتا) هورمونهایی ترشح میکند که وظیفهی آنها حمایت از رشد جنین است. با این حال، این هورمونها میتوانند اثر انسولین را در بدن مادر کاهش دهند. در نتیجه، بدن برای ثابت نگه داشتن قند خون باید انسولین بیشتری ترشح کند. اگر پانکراس نتواند به اندازهی کافی انسولین تولید کند، قند خون بالا میرود و دیابت بارداری ایجاد میشود. عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری عبارتاند از: سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ اضافه وزن یا چاقی قبل از بارداری سابقه دیابت بارداری در حاملگیهای قبلی تولد نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم در بارداری قبلی سن بالای ۳۰ سال 🔹 آزمایشهای تشخیص قند خون در بارداری تشخیص دیابت بارداری معمولاً بین هفتههای ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام میشود. آزمایشهای اصلی عبارتاند از: ۱. آزمایش چالش گلوکز (GCT) در این تست، مادر باید محلولی حاوی ۵۰ گرم گلوکز بنوشد. پس از یک ساعت، قند خون اندازهگیری میشود. اگر نتیجه بیش از ۱۴۰ mg/dL باشد، تست تشخیصی دقیقتر لازم است. ۲. آزمایش تحمل گلوکز (OGTT) مادر باید ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد. قند خون در حالت ناشتا اندازهگیری میشود. سپس محلول ۷۵ یا ۱۰۰ گرم گلوکز مصرف میشود و قند خون در فواصل ۱، ۲ و ۳ ساعت بعد اندازهگیری میشود. اگر دو یا چند مقدار از حد مجاز بالاتر باشد، دیابت بارداری تشخیص داده میشود. 🔹 مضرات بالا بودن قند خون در دوران بارداری افزایش قند خون اگر کنترل نشود، میتواند برای مادر و جنین عوارض جدی به همراه داشته باشد: برای مادر: افزایش احتمال زایمان زودرس خطر پرهاکلامپسی (افزایش فشار خون و آسیب به کلیه و کبد) افزایش نیاز به سزارین احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ در سالهای بعد برای جنین: افزایش وزن جنین (ماکروزومی) افت قند خون نوزاد پس از تولد مشکلات تنفسی نوزاد افزایش خطر زردی نوزادی در موارد شدید، خطر سقط یا مرگ جنین 🔹 روشهای کنترل قند خون در دوران بارداری کنترل قند خون در این دوران نیازمند همکاری نزدیک با پزشک و انجام آزمایشهای منظم در آزمایشگاه معتبر است. مهمترین روشهای کنترل شامل: رژیم غذایی متعادل: مصرف وعدههای غذایی کوچک و منظم، پرهیز از قندهای ساده، افزایش مصرف فیبر، سبزیجات و پروتئینهای کمچرب. فعالیت بدنی مناسب: پیادهروی ملایم یا ورزشهای مخصوص بارداری با نظر پزشک میتواند به تنظیم قند کمک کند. اندازهگیری منظم قند خون: استفاده از دستگاه گلوکومتر در منزل و انجام آزمایشهای دورهای در آزمایشگاه. درمان دارویی (در صورت نیاز): اگر با رژیم و ورزش قند کنترل نشود، پزشک ممکن است انسولین تجویز کند. استفاده از قرصهای خوراکی معمولاً در بارداری توصیه نمیشود. 🔹 پس از زایمان چه میشود؟ در بیشتر موارد، پس از تولد نوزاد قند خون مادر به حالت طبیعی برمیگردد. اما حدود ۵۰٪ از زنان با سابقه دیابت بارداری در سالهای آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا میشوند. بنابراین، انجام آزمایش قند خون ۶ تا ۱۲ هفته پس از زایمان و سپس سالیانه ضروری است. 🔹 سوالات متداول در مورد قند خون بارداری ۱. آیا دیابت بارداری همیشه نیاز به انسولین دارد؟ خیر. در بسیاری از موارد با رژیم غذایی و فعالیت بدنی قابل کنترل است. ۲. آیا دیابت بارداری برای نوزاد مضر است؟ در صورت کنترل مناسب، خیر. ولی در صورت بیتوجهی میتواند رشد جنین را تحت تأثیر قرار دهد. ۳. آیا دیابت بارداری قابل پیشگیری است؟ تا حدی بله. داشتن وزن مناسب قبل از بارداری، تغذیه سالم و فعالیت منظم خطر ابتلا را کاهش میدهد. 🔹 جمعبندی کنترل قند خون در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین حیاتی است. آزمایشگاه رادمان فردیس با استفاده از تجهیزات دقیق و مدرن، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه آزمایش قند خون، تست تحمل گلوکز و پیگیری دیابت بارداری است. برای مشاوره و انجام آزمایش میتوانید با کارشناسان آزمایشگاه تماس بگیرید.
